Biotopia 1.0, een spannende feministische roman met genderneutrale taal

Een bijzonder boek waarbij niet 1 hokje passend is? Dat is Biotopia 1.0! Dit is een spannende feministische literaire roman over opgroeien in een wereld waar nieuwe levensvormen een bedreiging vormen. Het is ook de eerste roman waarin genderneutrale taal een rol speelt. Tegelijk tikt het ook de hokjes aan van een dystopie, coming of age, jezelf zijn, voor jezelf opkomen, ecologische voetafdruk, maatschappij en dat alles in een spannend verhaal. Nieuwsgierig? Dat snap ik, dat was ik ook. Lees gauw meer in mijn spoilervrije recensie.

hoofd biotopia 1.0

Biotopia 1.0

Camille Barbin is weekdierdeskundige en bekend fotograaf. Ze spreekt een zelfontwikkelde genderneutrale taal en is de nieuwe vriendin van Lola’s moeder Saar. De vijftienjarige Lola groeit op in Biotopia, een autarkie in Haren. Haar leeftijdsgenote Gwendolyne woont op nog geen kilometer afstand in de gewone wereld, die door de milieucrises allang niet meer zo gewoon is. Terwijl Lola poseert voor Camille, vallen vogels Gwendolyne aan…

Sabine van den Berg (1969) schreef met Biotopa 1.0, het eerste deel van een trilogie, een literaire, ecologische thriller. Ze is docent aan de Schrijversvakschool in Amsterdam en maakte reeds naam met de romans: De naam van mijn vader, De lachende derde, Wissel en Dingen die niet mogen. De trilogie Zien Horen Zwijgen (2018) en haar poëzie- en tekendebuut Nestvlinders werden beide genomineerd voor het beste Groninger Boek. Biotopia 1.0 is vrij geïnspireerd op de jaren waarin Sabine leefde in een kunstenaarsgemeenschap De Biotoop in Haren. Daarover verscheen in 2019 het non-fictie boek Berichten uit de Biotoop.

Fragment Biotopia 1.0

“Zijn adem stokt, zijn wil en hersenen weigeren dienst, misschien is zijn hart gestopt, want wat hij ziet kan niet waar zijn. Het dakraam is geopend en daar zit mevrouw Holthuizen, net zoals haar dochter toen. Boven het dak cirkelen volgens. Hun geluid is precies zo, en het krankzinnige is: hij verbeeldt het zich niet, het is echt. Ja, dat moet mevrouw Holthuizen zijn, zij met dat roodbruine haar, dat lijkbleke gezicht en die grote ogen. Opnieuw duiken de vogels omlaag. Dit keer zijn er meer kauwen dan meeuwen. Ze landen op haar hoofd. Boven haar schouders fladderen ze en opnieuw protesteert het slachtoffer niet. Ze geeft geen kik, het gebeurd gewoon. “ Lees verder in Biotopia 1.0

Muziek die ik in mijn hoofd hoorde tijdens het lezen. Birds van Anouk krijgt wel een andere lading door Biotopia 1.0

Ambigue roman

Biotopia 1.0 is voor mij een bijzondere leeservaring geweest. Toevallig had ik kortgeleden een boeiend gesprek met iemand van een uitgever over hokjes die wij Nederlanders kennelijk graag aan boeken geven. In het buitenland gebeurd dit veel minder en daar kan je bijvoorbeeld een roman oppakken waarbij je ook opeens schuurt tegen andere genres zoals fantasy, horror, thriller, of wat de auteur maar wil. Voor mij is onze Nederlandse Hanna Bervoets een mooie voorbeeld hierin. Ik hou van haar boeken doordat het schuurt tegen grenzen van diverse genres. Je kan vooraf niet helemaal je route bepalen. En ditzelfde heb ik nu met Sabine van den Berg ervaren.

Vooraf had ik bepaalde beknopte kennis gekregen. Mijn verwachting was dan ook een young adult dystopie met feministische inslag en genderneutrale taal in een ecologische samenleving. Al die vinkjes kan ik Biotopia 1.0 geven, maar er zijn er vele meer om te geven. Sabine heeft zo’n ontzettend gelaagde, diverse en ambigue roman geschreven. Ik ben nog alles aan het verwerken merk ik in mijn hoofd. En dat terwijl ik in het begin eigenlijk hoopte op een snelle uitweg want de route sprak niet direct tot mij. Maar opeens ontvouwde zich een verhaal waarin je in een malle molen van perspectieven terecht komt, waar je door laagjes heen zakt en niet uitgekeken raakt. Ik althans niet.

biotopia 1.0

Ecologisch en actueel

Ik vind het dan ook heel lastig om een recensie neer te zetten die alle aspecten belicht zodat het eer aandoet én tegelijk niet teveel spoilers geeft. Ook wil ik graag met een recensie een basis goed belichten. Dit zodat mensen weten welke wereld ze induiken in een boek. Dat is gewoon niet goed mogelijk met Biotopia 1.0. De basis is gelaagd, veelzijdig en divers. Daardoor zal ook niet elk aspect je waarschijnlijk aanspreken. Zo was voor mij het begin wat stoffig, het deel wat je leest door de belevingswereld van de 15 jarige Lola. Ze woont in de ecologische woongemeenschap van Biotopia. Haar moeder heeft een nieuwe liefde, de genderneutrale Camille, tevens ook weekdierdeskundige en bekend fotograaf. Lola spreekt Camille steevast met hij aan, en Camille spreekt steevast met een eigen ontwikkeld genderneutrale taal.

Echt elk out of the box aspect wordt wel besproken, de alternatieve leefwijzes of de “complotgekkies” worden neutraal belicht. Het is maar net of je vanuit Biotopia kijkt, of vanuit de buitenwereld. Vrouwencirkels, natuurgenezing, unschooling, spiritualiteit, wildplukken, seances, kringen, freebreathers en freebleaders: het is er allemaal! En in het begin wat overheersend en wat overweldigend misschien voor sommigen. Maar Sabine geeft je ook een tegenhanger in Biotopia 1.0. Namelijk het verhaal van Gwendolyne en haar familie. Welvarend en op een kakschool in de buitenwereld. Oftewel de “overheidszombies”. Maar ook vanuit die hoek is een actuele ecologische hoek te vinden. De invloed van Greta, minder vlees eten en onze ecologische voetafdruk.

biotopia 1.0

Dystopie en seksuele bevrijding

De ecologische voetafdruk is voor mij nergens belerend en dat heeft Sabine goed gedaan. Het is gewoon aanwezig zoals het ook in onze wereld aanwezig, en van invloed is op ons leven en denken. Tegelijk is Biotopia 1.0 een dystopie. Een dystopie wat erg dicht tegen onze leefwereld aan zit. Aanrakingen en frisse lucht zijn niet meer toegestaan en niet meer vanzelfsprekend. Alles komt met een door mensen aangebrachte barrière. Ons voedsel, ons onderlinge contact, alles is afgebakend. We zijn als mens onze roots, onze basis kwijt. Zelfs het lezen van papieren boeken is een zeldzame luxe geworden en laat voornamelijk zien dat jij als mens je culturele bagage wilt vergroten. Iets wat andere mensen weer afschrikt die zich te dom en minder daardoor voelen.

Seksualiteit is ook een zeer belangrijk thema in Biotopia 1.0 en dan weer in de door Sabine aangename gelaagdheid. Je ervaart de ontluikende seksualiteit van de jonge meiden Lola en Gwen. Maar ook van de volwassenen. En zelfs de onaangename overlap en samenkomst tussen volwassen en kind zijn. De mannelijke en vrouwelijke componenten die er in de wereld zijn, en er mogen zijn, worden aangehaald. Maar ook zeker het gebied daartussen. Het genderneutrale is een vanzelfsprekendheid in dit boek. En dat allemaal in mooie laagjes weer met de weekdieren.

biotopia 1.0

Dreiging in Biotopia 1.0

Door het hele boek hangt voor mij een soort dreiging. Dreiging voor de jonge Lola in haar overgangsfase van kind naar volwassene. Deze korte periode trekt een diversiteit van mensen aan als een vlieg op de stroop. Dreiging van een gruwelijk nieuw parasitair virus waarvan ik het stikbenauwd krijg. Mijn aderfobie speelde regelmatig op dankzij deze nieuwe laag van bewustwording. Maar er is ook sprake van dreiging naar onze wereld en van mensen onderling. Biotopia 1.0 is gehuld in dezelfde schimmigheid en onrust als waar onze wereld zich momenteel in bevind.

Sabine weet ook prachtig de diverse onderlinge contacten tussen mensen, en dan voornamelijk opvoeders en hun kinderen in beeld te brengen. Thema’s als gebreken, hoop, macht, liefde, misbruik en vertrouwen doordrenken die relaties. Haar palet van karakters bekleden alle kleuren uit het spectrum. Daardoor is het soms wat alternatieve deel voor de rationele denker in mij behapbaar. Maar tegelijk staat diezelfde nuchtere denker ook open voor andere denkwijzen en wordt deze dus aangenaam gevoed door de andere kant(en) die Sabine biedt in haar verhaal.

De camera ratelt, lijkt te vuren, maar in feite ‘schiet’ hij niet, hij ‘neemt’ iets weg, elke klik maakt Lola leger, dommer en nuttelozer.
~
Blz 10

Trilogie

Waar ik begon in een boek waarvan ik dacht dat ik er niet doorheen zou komen.. Zo erg hunker ik nu naar een vervolg. Hoe meer ik Biotopia 1.0 laat bezinken hoe meer deze als parasitair wezen zich in mijn brein weet te hechten… Het zit daar genesteld om nooit meer weg te gaan. En dan heb ik nog geeneens de uitmuntende diversiteit aan verwijzingen naar andere boeken benoemd. Er is (uiteraard) plek voor een Jan Wolkers, maar ook voor Mary Shelley en voor de door mij geliefde Thomas Olde Heuvelt zijn Echo!

Biotopia 1.0 laat zich niet in 1 hokje stoppen, en dat moeten we ook niet willen. Duik in deze spannende roman, schuur mee tegen de diversiteit van genres en onderwerpen die Sabine je geeft. Ervaar je emoties die bij dat schuren vrijkomen, positief en negatief. En laat je verrassen én verrijken. Ik ben aaangenaam verrast en ik ben erg benieuwd naar hoe dit verhaal zich verder gaat ontwikkelen.

Specificaties Biotopia 1.0

Auteur en tekeningen: Sabine van den Berg | Uitgeverij: Oevers | Omslag en vormgeving: Martijn Couwenhoven | Maart 2022 | 264 pagina’s | 9789492068613 | Meer informatie bij je lokale boekhandel of klik hier

Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!

avontuur boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens gezondheid graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker klimaat kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek

Footer5
Selena
Delen is enorm lief

Ik ben een echte trotse boekennerd. De liefde voor verhalen was onderdeel van mijn opvoeding en deze passie geef ik nu weer door aan mijn twee dochters en kinderen op mijn werk. Lezen, voorlezen en boeken zijn een wereld waar ik graag in verdwaal. En tijdens mijn dwalingen zoek ik de woorden zodat ik het weer met jullie kan delen op StoerLeesVoer.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Bericht reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.