Filowijzer – een inspiratiegids voor filosoferen in de klas

Filowijzer staat vol met inspiratie voor filosoferen met jongeren en kinderen. Tijdens mijn pabo-opleiding volgde ik het keuzevak ‘Filosoferen met kinderen’ en deed ik ook vaak oefeningen in mijn stageklassen. Ik sta nu al jaren niet meer voor een vaste klas, maar toch is het voeren van diepere gesprekken en het kind echt aan het denken zetten voor mij altijd belangrijk gebleven. Ook thuis filosoferen we wat af. Ik kijk dus graag of Filowijzer leerkrachten zou kunnen helpen bij het inzetten van werkvormen rondom filosofie.

Inhoudsopgave

Filowijzer

Filowijzer biedt (toekomstige) filosofieleraren de nodige handvatten, uitgewerkte voorbeelden en inspiratie om het filosofisch denken bij leerlingen te stimuleren. Ieder hoofdstuk behandelt één typisch filosofische leeractiviteit, zoals begrippen definiëren, classificaties maken, gedachte-experimenten uitvoeren, paradoxen oplossen, morele dilemma’s bespreken, enzovoort.

Bij elke leeractiviteit wordt uitgelegd wat die precies inhoudt en hoe je ze kunt inzetten in de klas. Vervolgens wordt deze uitleg concreet gemaakt aan de hand van voorbeeldoefeningen en filowijzers: handleidingen, stappenplannen of instructies die een leidraad vormen voor leerlingen en/of leraren bij het maken van oefeningen.

Daarmee komt dit boek tegemoet aan de behoefte aan didactische tips en bruikbaar lesmateriaal om te filosoferen in de klas. Op basis van zijn ruime ervaring met filosofieonderwijs, toont de auteur Koenraad Roelands, hoe de kritische en creatieve denkvaardigheden van leerlingen met succes kunnen worden aangescherpt.

Echte vragen stellen

Misschien ken je het nog wel van vroeger: De leerkracht stelt veel vragen op een dag… maar meestal weet hij zelf het antwoord al. Gek eigenlijk toch? Hoe vaak stel je als volwassene een vraag aan een kind waar je zelf het antwoord ook niet op weet? Op de jenaplanschool waar ik zelf werk als directeur vinden we verwondering belangrijk, ook verwondering vanuit de stamgroepleider (leerkracht). Samen diep nadenken over je leervragen, ook al in groep 1, is een uitdaging. Filosofie kan daar mijns inziens heel goed bij helpen. Want niet op elke vraag is een pasklaar antwoord, ook dat mogen kinderen leren.

Filowijzer is een boek dat in de basis gericht is op jongeren in het voortgezet onderwijs. In de inleiding staat mooi beschreven dat het vak Filosofie in Nederland al aardig voeten aan de grond heeft gekregen, maar in Vlaanderen nog minder. Filowijzer is gericht op het Vlaamse onderwijs, maar absoluut in te passen in het Nederlandse onderwijs. Niet alleen voor mensen die Filosofie als apart vak willen onderwijzen, juist niet!

Ik heb Filowijzer nog een beetje met een andere blik gelezen. Mijn zoektocht is hoe je dit boek zou kunnen gebruiken in het basisonderwijs. En, om maar direct met de deur in huis te vallen. Ik denk dat dat heel prima kan!

Filowijzer bevat theorie en een heel praktische uitwerking

Wat ik erg goed vind aan Filowijzer is dat het een goede combinatie bevat van theorie en praktijk. Alleen een inspiratiegids vol werkvormen is vaak leuk om te lezen, maar verdwijnt ook regelmatig op de boekenplank. Filowijzer nodigt uit tot dieper lezen, omdat er ook theorie wordt behandeld. De opbouw is goed.

De start van het boek is, met name voor Nederlandse leerkrachten, wat traag. Er wordt meer ingegaan op de Vlaamse situatie en dan ook nog met name in het vervolgonderwijs. Maar… houd vol lieve basisschoolleerkracht, want er gaat nog een wereld voor je open!

Na de inleiding vindt concretisering plaats. Hoe voer je een goed filosofisch gesprek? Hoe stel je filosofische vragen? Het is praktisch gericht, zelfs tot aan de opstelling van de stoelen aan toe. Ook zet het jezelf aan het denken, wat voor vragen stel ik eigenlijk? Zijn dit open vragen waar ik zelf het antwoord ook niet op weet? Heb ik het geduld om te luisteren en de socratische houding toe te passen?

Je hebt als lezer de neiging om toe te trekken naar de blauwe blokken. Dit is namelijk de praktische uitwerking. Toch raad ik je aan om ook de tussenliggende tekst diep te lezen, want hier staat veel essentiële informatie in die je sterkt in de keuze voor een uitwerking.

Onderwerpen

Tijdens het bestuderen van de onderwerpen in Filowijzer zag ik geschikte onderwerpen voor de basisschoolleeftijd, maar ook wel delen die het basisonderwijs ontstijgen. Geschikt vind ik:

Filosofische gesprekken voeren
Filosofische vragen stellen
De abstractieladder (tot op zekere hoogte)
Classificaties maken
Argumentaties analyseren (bovenbouw, absoluut ook geschikt voor begrijpend lezen)
Kritisch denken
Gedachte-experimenten uitvoeren
Morele dilemma’s

Waar Filowijzer ook zeer geschikt voor is, is voor een plusklas of plusgroep in de school. Kinderen met een meer- of hoogbegaafd intelligentieprofiel kunnen met veel onderwerpen heel goed aan de slag. Zo zijn de verschillende paradoxen, die beschreven worden in hoofdstuk 9, fantastisch om in te zetten met bovenbouwers die diep en creatief kunnen denken. Ze worden hierin absoluut uitgedaagd. En wat zo fijn is aan het boek, de concrete uitwerking staat er ook bij!

Specificaties Filowijzer

Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!

Over
Laatste berichten

Linda

Mijn naam is Linda en alles in mijn leven is verbonden met kinderboeken. Ik ben getrouwd met een hogeschooldocent taal en ben moeder van 3 kinderen in de basisschoolleeftijd. Ik werk als directeur op een basisschool en daar mag ik elke ochtend een half uur lezen om, samen met de kinderen, mijn team en onze schoolhond, de dag fijn te beginnen. Ik praat graag over boeken en ik neem jullie graag mee in mijn leesbelevenissen!

Laatste berichten van Linda (alles zien)

Mijn acht oma’s – een geborduurd prentenboek - 06/04/2024
Oneindig ver – een filosofisch poëtisch boek - 03/04/2024
De sterrenwalvis – een boek vol droomdichtverhaaltjes - 30/03/2024

Delen is enorm lief

Categorieën:Non-FictieOnderwijs & VakliteratuurPelckmansVolwassenen

Tags:filosofie het leven maatschappij

Linda

Geef een reactie Reactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Hoi Ik ben Ellen Snuverink, oprichtster en mede-eigenaar van StoerLeesVoer. In het dagelijks leven ben ik druk met alle ballen de lucht inhouden. Ik sta 3 dagen voor de klas en ga 1 dag naar school voor de zij-instroom opleiding PABO in Leiden.

Ik ben getrouwd met een lieve man en samen zijn we de ouders van een ondeugende strong-willed, begaafde en een tikkie gevoelige dame uit 2013.

Op StoerLeesVoer vind je elke dag een recensie van een boek online voor kinderen tussen de 0 – 12 jaar of Young Adult of volwassenen.

Daarnaast beheer ik de blog www.mamascrapelle.nl waar je nog veel meer inspiratie kunt vinden!

Mijn naam is Selena en ik ben geboren in misschien wel het meest belezen jaartal ooit. Boeken, lezen en voorlezen zijn passies van mij. Zowel thuis, als voor mijn dochters, als voor een groep kinderen. Prachtig om te zien welk effect verhalen hebben. Al van kleins af aan ben ik gek op lezen. En die liefde is nooit overgegaan. Ik noem mezelf dan ook graag een trotse boekennerd. Ik ben die persoon die lopend een boek kan lezen, die in de trein een boek erbij pakt en graag een boek cadeau geeft.

Met veel plezier werk ik samen met Ellen als mede-eigenaar voor StoerLeesVoer. Ik zorg er voor dat onze social media accounts actief draaien en dat we goed vindbaar zijn. Daarnaast onderhouden we ook de website zelf, zorgen dat deze geheel SEO proof is en we proberen het onderste uit de leeskan te halen bij ons boekenblogteam.

Als boekrecensent vind ik het belangrijk om in woord en beeld een boek te laten zien zonder spoilers. Ik deel altijd een neutrale synopsis. Daarnaast deel ik mijn niet neutrale leeservaring. In mijn recensie probeer ik dieper in te gaan op zaken zoals thema’s, genres, karakters, auteur en andere betrokkenen. Ik ben een fantasievolle beelddenker en maak graag en snel associaties naar diverse onderwerpen. Boven alles is het de bedoeling om een boek zo in beeld te brengen dat onze lezers zelf kunnen bepalen of het boek wel of niet iets is voor ze.

Disclaimer

StoerLeesVoer maakt gebruikt van affiliate linkjes. Dit zijn linkjes in samenwerking met onder andere bol.com. Als jij hierop klikt en overgaat tot aankoop ontvangen wij een klein bedrag zonder dat jij meer hoeft te betalen. Dankzij jouw aankoop kunnen we de kosten voor de website, winacties en andere kosten wat opvangen. Alles betalen we uit eigen zak en jouw aankoop wordt dus erg gewaardeerd. Je vindt deze linkjes bijvoorbeeld bij sommige boektitels waar we geen recensie van hebben en bij de specificaties waar ‘klik hier’ staat. Deze laatste passen we met terugwerkende kracht aan naar bol.com zodat het duidelijker is waar je op klikt.