Iemand in het bijzonder – Arend van Dam, verhalen over markante vrouwen
In oktober is het de maand van de geschiedenis. Nu is het ook de kinderboekenweek valt, dus kan een bespreking van een geschiedenisboek voor kinderen niet uitblijven. Zelf lees ik altijd graag de korte verhalen van Arend van Dam. Ook nu, in ‘Iemand in het bijzonder: verhalen over Markante vrouwen’ zijn de onderwerpen historisch of cultureel van aard en de invalshoek is niet altijd standaard. Marijke Klompmaker illustreert vaker kinderboeken en is in staat om verschillende stijlen van tekenen te hanteren. Daarover later meer.
Niet zomaar uit een boek gehaald, iemand in het bijzonder
‘Iemand in het bijzonder: verhalen over markante vrouwen’ is een boek met korte verhalen voor kinderen vanaf 10 jaar oud. De verhalen zijn op chronologische volgorde in het boek geplaatst met de geboortedatum van de vrouw over wie het verhaal gaat als uitgangspunt. Zorgvuldig heeft Van Dam gekeken naar hoe men in een bepaalde tijd dacht. Welke materialen er waren, kleding die men aantrok of welke gebruiksvoorwerpen er waren.
In verschillende verhalen van Iemand in het bijzonder, krijg je een glimp te lezen over hoe men aan die informatie is gekomen. Door bijvoorbeeld melding te maken van een archeoloog of archiefonderzoek. Arend van Dam geeft daarmee aan dat de geschiedenis die wij lezen uit een boek wel ergens op gebaseerd is. Vanuit mijn vak als historicus kan ik zeggen dat archeologische vondsten, archiefonderzoek of, uit een recenter verleden. Interviews bronnen zijn van waaruit geschiedenis wordt geschreven. Arend van Dam lijkt niet alles uit een boek te hebben gehaald.
Canon is geen uitgangspunt, diversiteit wel
De verhalen die Arend van Dam schrijft in “Iemand in het bijzonder: verhalen over markante vrouwen”, zijn niet altijd vanzelfsprekend. Dat betekent ook dat de verhalen los staan van de Nederlandse Canon van de geschiedenis. Het canon is waar het geschiedenisonderwijs in Nederland op gebaseerd is. Al komen er wel vrouwen in dit boek voor die ook in de canon terug te vinden zijn zoals Annie M.G. Schmidt.
Arend van Dam schrijft voornamelijk over de ‘unusual suspects’. Hierbij is volgens mij een oprechte poging gewaagd om niet alleen over heteroseksuele, witte vrouwen die zich op het politieke pad begaven te schrijven in Iemand in het bijzonder. Marga Klompé en Wilhelmina Drucker komen weliswaar aan bod. Maar ook de eerste actrice van Nederland, een gifmengster, diverse kunstenaressen en wetenschapsters zien we de revue passeren. Waarbij Arend van Dam soms duidelijk schrijft of suggereert. Dat sommige vrouwen ook vielen op vrouwen. Homoseksualiteit is dus van alle tijden.
Datzelfde geldt voor vrouwen die niet voldoen aan het stereotypebeeld van vrouwen omdat ze bijvoorbeeld graag mannenkleren dragen (Maria van Antwerpen). Of omdat hun geslachtskenmerken niet eenduidig die van een vrouw zijn (Foekje Dillema). Persoonlijk vind ik dat erg verfrissend. Het gaat daar overigens niet heel diep op in. Als ouder kun je zelf ook het één en ander op het niveau van je kind kunt uitleggen mocht dat wenselijk zijn. Ook geschiedenissen van zwarte vrouwen komen naar voren met verrassende verhalen over de Indische prinses Raden Adjeng Kartini en de Surinaamse plantagehoudster Elisabeth Samson. Dat maakt de titel ‘Iemand in het bijzonder: Verhalen over markante vrouwen’ een titel die de spijker op zijn kop slaat.
Eerbetoon van Arend van Dam
De vrouwen die centraal staan in deze lezenswaardige bundel Iemand in het bijzonder. Zijn op hun eigen manier allemaal uitzonderlijk. Soms leest een verhaal zelfs als een eerbetoon aan de vrouw over wie wordt geschreven. Dit komt bij Arend van Dam, die in 2018 de Thea Beckman prijs voor zijn jeugdroman ‘De reis van Syntax Bosselman’ is toegekend, wellicht wel het meest tot uitdrukking met zijn verhaal over Trijn van Leemput.
In dit verhaal van Iemand in het bijzonder. Schrijft hij niet alleen een mooi eerbetoon aan Trijn van Leemput, maar ook aan Thea Beckman. Thea heeft met ‘Val van de Vredeborch’ het grote verhaal van Trijn van Leemput en de Nederlandse opstand in Utrecht verwoord. Ook in de illustraties zie je dat Marijke Klompmaker er zichtbaar schik in heeft gehad om de illustratie te maken. Zoals bij Charley Toorop of het verhaal van de ‘Twee Vriendinnen’ van Annie M.G Schmidt en Fiep Westendorp die samen op het kraanwagentje van Pluk zitten.
Voor wie is Iemand in het bijzonder?
Uiteraard is een goed boek voor iedereen geschikt. Als ik dat even heel pedant op mag merken. Deze verhalenbundel is geschikt voor kinderen vanaf 10 jaar die zelf willen lezen. Ook nuttig in de klas als zij zelf hun opdracht af hebben en hun tijd zelf mogen vullen. Korte verhalen zijn dan soms heel geschikt. Ook voor de leerkracht die een thema over kunst, muziek, cultuur, politiek, slavernij of wetenschap wil beginnen. Dan kan dit boek een uitkomst zijn om een les mee te beginnen. Een veelzijdig boek dus. Met vrouwen waarnaar straten zijn vernoemd of juist niet, zoals Arend van Dam in het voorwoord terecht opmerkt.
Specificaties Iemand in het bijzonder, Verhalen over markante vrouwen
Schrijver: Arend van Dam | Illustrator: Marijke Klompenmaker | Uitgever: Holkema & Warendorf | 9789000368075 | Aantal pagina’s: 144 | meer informatie vind je hier bij Bol of bij je lokale boekhandel
Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!
avontuur boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens gezondheid graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker klimaat kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek
Mijn naam is Tanja en ik ben het levende bewijs dat historici niet stoffig zijn. Ik houd van lezen, koken en theater en daar geniet ik het liefst van met mijn man en twee dochters van vijf en zeven jaar.
Laatste berichten van Tanja (alles zien)
- Kinderboekenweek 2021 worden wat je wil, een overzicht - 13/09/2021
- Het Mirakel, een roman over oerkracht - 31/08/2021
- Nachtmissies, een boek voor de schoolbibliotheek - 10/08/2021
