Suikerland – een indringend jeugdboek over het leven in slavernij
In dit boek Suikerland lezen we het verhaal van het meisje Esi, haar broertje Yaa en hun bediende Lano. Vanuit Afrika worden zij ontvoerd en per schip naar de Amerikaanse kust gebracht. Daar worden ze verkocht aan een suikerplantage. Zo leren we over het onvoorstelbare verdriet en de schok van het leven in slavernij, vanuit het perspectief van jonge kinderen. Het boek is geschikt voor kinderen vanaf ongeveer 10 jaar. Maar het is een indringende geschiedenisles waarover eigenlijk iedereen zou moeten lezen. Het is geschreven door auteur Henna Goudzand Nahar, bekend van het boek Op de rug van Bigi Kayman*. Een Bronzen Griffel en Zilveren Penseel 2022 winnaar, ook rondom het thema slavernij. Suikerland is net zo’n krachtig en indringend verhaal, en suddert nog lang na in je gedachten!
Slavenhandel
In de geschiedenisboeken staat het onderwerp slavenhandel natuurlijk vermeld. Een pijnlijk en beschamend hoofdstuk uit de wereldgeschiedenis. We weten in grote lijnen wat er gebeurd is. Maar hoe dat geweest moet zijn, dat kunnen we ons maar moeilijk voorstellen. Families die bruut van elkaar werden gescheiden, kinderen die weggerukt werden uit hun cultuur. Maar met dit boek Suikerland duiken we een beetje in die tijd en in de gedachten van hen die dit overkwam.
We lezen het verhaal van het jonge meisje Esi uit Afrika, haar broertje Yaa en hun slaaf Lano. Gedetailleerd en beeldend volgen we hun reis naar Amerika, naar Suikerland. Daar waar de witte mensen land hebben toegeëigend en plantages hebben opgezet, met als doel om geld te verdienen en mooie spullen te kopen. Rietsuiker werd er vaak verbouwd, vandaar dat Amerika de naam Suikerland kreeg.
Drie jonge onschuldige kinderen
Het verhaal begint in een Afrikaans dorp waar Esi woont met haar broertje Yaa en haar ouders. Redelijk welgesteld zijn ze, en ze beschikken zelfs over bedienden. Lano is één van hen en samen met zijn ouders zorgt hij voor Esi en haar gezin. Lano is er stiekem erg boos over. Waarom wordt hij niet als gelijke gezien? Waarom mag Esi hem Jongen noemen en allerlei bevelen geven? Dit terwijl ze vroeger gewoon samen speelden. Esi merkt dat Lano niet altijd gehoorzaamt en is op haar beurt ook boos.
Maar dan gebeurt er iets waardoor de ongelijke verhouding compleet verdwijnt. Rovers ontvoeren Esi, Yaa en Lano, en brengen hen naar de kust van Afrika. Daar wacht een slavenschip. Een lange, gevaarlijke en uitputtende reis moeten ze ondergaan. Ze worden opgesloten, met te weinig eten, zonder idee van wat hen te wachten staat. Maar dat blijkt nog vele malen erger dan de reis.
Suikerland – indringend en confronterend
Uitbuiting en mishandeling, dat is wat de slaven te wachten staat. We lezen hoe Esi op een plantage terecht komt, gerund door de Nederlander David Cohen. Daar ontmoet ze vele bijzondere mensen, elk met hun eigen verhaal. Waaronder ook Jantje, een zoon van een Amsterdamse opzichter en slavin. Sommige slaven hebben hun wrede lot geaccepteerd, maar anderen blijven hoop houden op een betere toekomst. Zo komen Esi en Jantje tot een plan.
Het verhaal wordt echt vanuit de gedachten van de kinderen beschreven. Dit maakt het realistisch en heel goed invoelbaar. Dat komt ook door de illustraties, die zijn zeer indrukwekkend en geven het verhaal een enorme extra lading en diepgang. Want we zien slaven opeengepakt in het ruim van het schip, we zien slaven met wonden van het suikerriet, en bijvoorbeeld ook de bloedhonden op de plantage. Knap van illustrator Renate Siepel hoe ze de kwetsbaarheid en wreedheid zo treffend in beeld weet te brengen.
Suikerland is echt een confronterend maar heel belangrijk boek. Voor kinderen vanaf ongeveer 10 jaar is het geschreven. De taal is vloeiend, beeldend, direct en zonder opsmuk.
Herdenken en opvoeden
Henna Goudzand Nahar is de auteur van Suikerland. Eerder schreef zij Op de rug van Bigi Kayman*, winnaar van een Bronzen Griffel en Zilveren Penseel in 2022. Het onder de aandacht brengen van het slavernijverleden, dat is een belangrijk doel van haar boeken. En dat is met Suikerland over het meisje Esi ook meer dan gelukt. Haar verhaal nestelt zich echt onder je huid, wetend dat het zo gebeurd is tot zo’n 150 jaar geleden. Zeer indringend. Een immens belangrijke, zelfs ook noodzakelijke, geschiedenisles. Voor jongeren is Suikerland ook echt een must om te lezen. Want hoe gaan we met elkaar om, hoever gaat men voor eigen gewin?
Gelijkheid, dat is dus wat we onze kinderen moeten bijbrengen. Niemand is beter of meer waard dan een ander. Een krachtige les uit dit bijzondere boek. Op 1 juli is het Keti Koti, de dag waarop de afschaffing van slavernij wordt gevierd. Een dag om stil te staan bij de ‘verbroken ketenen’, om te lezen en te luisteren.
- Suikerland is ook een bijzonder waardevolle tip voor een boekbespreking.
- Bekijk ook de themablog voor meer kinderboekentips over slavernij.
- Een krachtig boek is geschreven door Neske Beks, over de echo van tot slaaf gemaakten. Wat betekent dit zelfs in het heden voor hun afstammelingen?
- In het Album van de Caraïbische Poëzie zijn mooie en indringende verhalen en liederen opgenomen. Hierin wordt de pijn van het slavernijverleden, maar ook de kracht van de eigen cultuur treffend verwoord.
Specificaties Suikerland
Auteur: Henna Goudzand Nahar | Illustraties: Renate Siepel | Vormgeving: Lyanne Tonk | Uitgeverij Querido | 9789045126999 | april 2023 | 288 pagina’s | Meer informatie vraag je bij de lokale boekhandel, of vind je bij bol.com
Ik ben Lianne, 40 jaar oud en moeder van drie hele lieve jongens. Opgeleid als orthopedagoog en geïnteresseerd in alles rondom opvoeding en ontwikkeling. Hoe kun je als ouder mindful te werk gaan, hoe zorg je voor jezelf en hoe hou je het een beetje leuk?
Laatste berichten van Lianne (alles zien)
