Zilveren griffels 2023 – een lijst met prachtboeken
Het is weer zover! De zilveren griffels 2023 zijn bekendgemaakt. Een jaarlijks hoogtepunt in kinderboekenland. Ook ik zelf ben altijd heel erg benieuwd en probeer een voorspelling te doen over de boeken die dit jaar in de prijzen vallen. Zoals elk jaar heb ik er een paar goed en zitten er ook een paar verrassingen voor mij bij. Wil je weten wat deze prijzen inhouden? Kijk dan eens hier, Tanja legt daar uit wat griffels zijn. Dit jaar zijn er geen bronzen varianten uitgereikt, alleen zilveren dus. Ook geen vlag en wimpels. Wel zo overzichtelijk! In deze blog stel ik je graag aan de prijswinnaars voor.
Zilveren griffels 2023 – een overzicht
Eerst maar eens even alle boeken op een rijtje van de zilveren griffels 2023. Daarna zal ik per categorie de boeken bespreken en waar mogelijk een link toevoegen naar een recensie vanuit StoerLeesVoer. Want veel van de boeken hebben wij al mogen lezen en bespreken!
Zilveren griffels 2023
Tot 6 jaar
- Heksje Hazel
Phoebe Wahl, vertaald door Nicolette Hoekmeijer
Uitgeverij Boycott - Schildpad en ik
Marit Törnqvist
Uitgeverij Querido
6 – 9 jaar
- Misjka
Edward van de Vendel en Anoush Elman – Annet Schaap
Uitgeverij Querido - Pluk en Pluis de weg naar terug
Mathilde Stein
Uitgeverij Lemniscaat
9 – 12 jaar
- De kaarten van madame Petrova
Marjolein Hof – Annette Fienieg
Uitgeverij Querido - Kinderen van het drijfzand
Efua Traoré, vertaald door Tjalling Bos
Uitgeverij Leopold
12 – 15 jaar
- De zoon van de berentemmer
Xavier-Laurent Petit, vertaald door Leny van Grootel
Uitgeverij Ploegsma - Patroon
Marco Kunst
Uitgeverij Gottmer
Categorie tot 6 jaar
In de categorie tot 6 jaar zijn er twee heel verschillende boeken in de prijzen gevallen voor de Zilveren griffels 2023. Heksje Hazel en Schildpad en ik zijn twee prachtige boeken, maar inhoudelijk en qua vormgeving heel anders.
Heksje Hazel
Wat vond de jury van de Zilveren griffels 2023 van Heksje Hazel?
Heksje Hazel is geen stereotiepe heks met een bezemsteel en een krakende stem die kinderen angst aanjaagt, maar een vriendelijke jonge vrouw met blozende wangen en een groot plichtsbesef. Een kordate maar soms ook wat onzekere heks, die direct je hart verovert. Vooral door de ontwapenende en
soms wat naïeve manier waarop ze dingen in het bos beschouwt. Het begint met de vondst in de lente van een verweesd ei dat door Heksje Hazel liefdevol wordt verzorgd. Heksje heeft een goed hart voor iedereen en voelt zich verantwoordelijk voor het reilen en zeilen in het Bos van Moswoud, dat wordt bewoond door kabouters, trollen, elfen en dieren van allerlei snit. Eentje zit er in een rolstoel, anderen zijn van kleur, het valt pas op als je het doorhebt.
De ontmoetingen en gebeurtenissen worden op een vanzelfsprekende manier beschreven in vier verhalen die de seizoenen omvatten. Door de manier van illustreren heeft het boek een ouderwetse en zelfs wat kneuterige uitstraling. De teksten sluiten daar wonderwel bij aan, aldus de jury van de Zilveren griffels 2023. Maar let op: de verhalen zijn zeker niet oubollig of uit de tijd. Ze zijn scherp en doordacht geschreven, met veel aandacht voor toon en ritme, waardoor het een ultiem voorleesboek is. Probeer een zin als ‘weer klonk er vanuit het binnenste van
de boom een brullende, blèrende, blatende jammerkreet’ maar eens hardop uit.
Van het boek gaat een zekere geruststelling uit. Als Heksje Hazel gestrest dreigt te raken, zorgen de woudbewoners voor ontspanning. En wanneer ze verdwaalt in een sneeuwstorm, is de uil uit het verweesde ei haar redder in nood. Op vele fronten een geslaagd boek dat een feest is om voor
te lezen. Een echte winnaar van de Zilveren Griffels 2023 dus.
Schildpad en ik
Wat vond de jury van de Zilveren griffels 2023 van Schildpad en ik?
Op de vooravond van zijn vijfde verjaardag vertelt een opa aan zijn kleinzoon het verhaal over de schildpad die hij van zíjn opa kreeg. De schildpad was ongemerkt in zijn tas gekropen tijdens een
reis naar zijn geboorteland. We zien en lezen in Schildpad en ik hoe de jongen en de schildpad samen opgroeien. Het feit dat de schildpad maar door blijft groeien, maakt het leven behoorlijk ingewikkeld.
Marit Törnqvist weet een breed palet aan ‘volwassen’ onderwerpen in dit verhaal subtiel, en daarmee subliem, te verweven: pesten, migratie, afscheid nemen, het belang van afkomst en cultuur en het vertellen van verhalen aan de volgende generatie. Daarbij wordt het jonge publiek door de
schrijfster serieus genomen met een tekst waarin weinig wordt uitgelegd. De heldere, korte zinnen –
met een prettige vertelstem van opa als jongen – zijn raak en worden omlijst door sfeervolle illustraties. Een echte winnaar van de Zilveren griffels 2023 dus.
Tekst en beeld versterken elkaar en ontroeren de lezer. Bijvoorbeeld op de pagina waar de jongen naast
Schildpad op het schoolplein zit met om hen heen een roze rechthoek: ‘Op de tegels van het schoolplein
tekenden ze het hok. Daarin zaten we gevangen.’ Wij prijzen het mooie en ronde einde, waardoor je
als lezer weet dat de geschiedenis zich weer gaat herhalen en Schildpad daar een onlosmakelijk deel
van blijft uitmaken. Schildpad en ik is een prachtig, ontroerend en gelaagd prentenboek waarvan wij zeer onder de indruk zijn en waar verschillende generaties nog heel lang van kunnen genieten. Aldus de jury van de Zilveren griffels 2023.
Wat vinden wij van Schildpad en ik?
Ook wij hebben, net als de jury van de Zilveren griffels 2023, Schildpad en ik gelezen. Kelly schreef een recensie over dit boek. Zij noemt het boek een prentenboek dat een grote indruk op haar heeft gemaakt. Het boek liet haar namelijk niet meer los na het lezen. Naast dat het heel geschikt is voor kinderen, ziet Kelly ook de meerwaarde van dit boek voor volwassenen. Ook de illustraties van Marit Törnqvist roemt Kelly in haar recensie.
Lees hier de recensie van Kelly over Schildpad en ik, wij vinden het namelijk een terechte winnaar van de Zilveren griffels 2023.
De zilveren griffels 2023 – Categorie 6 – 9 jaar
In de categorie 6-9 jaar zijn er twee, naar mijn bescheiden mening, zeer terechte winnaars van de Zilveren griffels 2023 gekozen. Wat een fantastische boeken zijn dit. Ook deze boeken zijn totaal verschillend, maar beide van toegevoegde waarde voor je boekenkast voor deze leeftijdsgroep.
Pluk en Pluis. De weg naar terug
Wat vond de jury van de Zilveren griffels 2023 van Pluk en Pluis. De weg naar terug?
Pluk en Pluis zijn twee cavia’s die noodgedwongen bij elkaar worden gezet. Door de komst van Pluk wordt de wereld van Pluis, die eerst rustig in zijn eentje in zijn hok woonde, wreed verstoord. Pluk
is niet zomaar een cavia, maar een ninjacavia: een cavia die van actie en sensatie houdt. Hij is namelijk in het bezit van de ring van een prinses en zet alles op alles om die ring terug te brengen. In zijn pogingen
de prinses te vinden, neemt hij Pluis op sleeptouw. Hierdoor komen de twee cavia’s in allerlei hachelijke situaties terecht.
Pluk en Pluis valt op door de omvang. Een boek van ruim driehonderd pagina’s is ongewoon voor deze leeftijdsgroep, maar in dit geval is het vooral een meerwaarde. De jury van de Zilveren griffels 2023 waardeert dit en ziet graag meer van dit soort boeken voor deze leeftijdscategorie.
Stein gebruikt namelijk korte, zeer krachtige zinnen, soms zelfs bestaande uit slechts één of twee woorden.
Deze gekozen vorm ondersteunt de leesbaarheid en de toegankelijkheid in grote mate.
De auteur maakt gebruik van rijke en levendige taal die aansluit bij de doelgroep. Door de menselijke
trekken van de cavia’s kan de jonge lezer zich moeiteloos verplaatsen in, en meeleven met, hun
avonturen. Pluk en Pluis is behalve spannend ook erg geestig en door die combinatie een meer dan
geslaagd boek voor kinderen die óf net zelf kunnen lezen óf nog graag voorgelezen willen worden.
Wat vinden wij van Pluk en Pluis. De weg naar terug?
Ik heb dit boek mogen lezen voor StoerLeesVoer. Samen met een leerling van mijn school, Chanél, heb ik dit boek gerecenseerd. Wat zijn wij enthousiast! Het is namelijk zo’n dik boek, met leuke illustraties. Daarnaast is het echt heel grappig en leefden we allebei helemaal mee met deze twee cavia’s.
Lees de hele recensie van Pluk en Pluis. De weg naar terug hier. Wij vinden het een terechte winnaar van de Zilveren griffels 2023.
Misjka
Wat vond de jury van de Zilveren griffels 2023 van Misjka?
Het konijntje Misjka woont bij Roya en haar familie. Het gezin is gevlucht uit Afghanistan en na een lange
en barre tocht in Nederland beland. Nadat ze meer dan vijf jaar in verschillende AZC’s verblijven, krijgen ze eindelijk een status en ook een eigen huis. Bij een eigen huis hoort een huisdier. In dit geval Misjka, een wit dwergkonijn. Misjka is geliefd bij alle gezinsleden. Roya, haar broers en haar vader storten hun hart bij hem uit en vertellen zo via het konijn van alles aan elkaar, ook over hun reis naar Nederland.
Het lukt de auteurs om de lezer op een authentieke manier deelgenoot te maken van het vluchtverhaal van een gezin dat een nieuw bestaan in Nederland opbouwt. Er is met succes gekozen voor een vorm waarin het dier het middelpunt van het verhaal is. Een gedurfde en unieke combinatie die goed aansluit bij de leefwereld van zesplussers. Misjka is een gelaagd verhaal dat jonge kinderen anders ervaren dan oudere kinderen. Jonge kinderen zullen vooral aansluiting vinden bij de avonturen van het nieuwe huisdier en zijn plaats in het gezin. Oudere kinderen krijgen daarnaast meer mee van de verhalen uit de eerste hand, over de vlucht van Afghanistan naar Nederland.
Van de Vendel en Elman schetsen een ontroerend beeld, waarin de liefde van de gezinsleden voor elkaar én voor hun huisdier duidelijk voelbaar is. Door de zorgvuldige uitwerking van de individuele karakters is het verhaal op elk moment toegankelijk en overtuigend. Misjka is dus terecht bekroond met een van de Zilveren griffels 2023.
Wat vinden wij van Misjka?
Meerdere mensen uit het team van StoerLeesVoer lazen Misjka en zij waren er allen ook erg van onder de indruk. Lianne schreef een recensie over dit boek. Daarin schrijft ze hoe warm en troostend Misjka overkwam op haar. Ook benadrukt zij de sterke familiebanden in dit boek, ook een prachtig thema om te bespreken met kinderen in deze leeftijdscategorie. Misjka heeft De Boon 2023 gewonnen en heeft nu dus een van de Zilveren Griffels 2023 te pakken.
Lees hier de recensie van Lianne over Misjka.
Categorie 9 – 12 jaar – De zilveren griffels 2023
In deze categorie zijn twee boeken bekroond met Zilveren griffels 2023 die wij zelf niet hebben gerecenseerd op StoerLeesVoer. We zijn wel heel nieuwsgierig geworden, dus we gaan absoluut deze 2 boeken nog lezen!
De kaarten van madame Petrova
Wat vond de jury van de Zilveren griffels 2023 van De kaarten van madame Petrova?
Marjolijn Hof was nog niet klaar met Silke en Janis uit Lepelsnijder en dat is maar goed ook, want De kaarten van madame Petrova is opnieuw een intrigerende en taalvirtuoze jeugdroman over de tweeling.
We volgen broer en zus tijdens de vlucht voor hun moordzuchtige neven in een middeleeuws aandoende setting. Ze ontmoeten fascinerende personages zoals Ranno en zijn dansende beer, en de sluwe waarzegster Loore. Haar mysterieuze voorspelling voedt het wantrouwen tussen broer en zus, die vervolgens beiden hun eigen weg gaan.
Het verhaal lijkt bijna een sprookje over echte mensen met bijbehorende gevoelens en karakters. Janis is bokkig en soms zelfs onsympathiek. Bij Silke lopen de twijfel en spanning omtrent de macabere profetie steeds verder op. De veelheid aan leugens, geheimen en desinformatie maakt het boek mysterieus, spannend en bovenal meeslepend. Marjolijn Hof borduurt het verhaal rond de gevaarlijke kanten van wat mensen elkaar wel vertellen, maar vooral ook voor elkaar verzwijgen. De kaarten van madame Petrova is behalve een tocht door en langs bossen en landerijen ook een reis door de schoonheid van taal. Wat dat betreft is het smullen geblazen. Bijna iedere zin is mooi, de beschrijvingen zijn raak en de details zijn relevant en goed gekozen.
Hof toont haar stilistische meesterschap op de vierkante centimeter. Marjolijn Hof schreef daarmee een boek dat ingehouden en enerverend tegelijk is. Het secuur vertelde verhaal is tijdloos en ontroerend, maar het is met name de geheel eigen sfeer die De kaarten van madame Petrova de allure van een klassieker geeft. Je wilt doorlezen, het verhaal moet niet stoppen. Een echte winnaar van de Zilveren griffels 2023 dus.
Kinderen van het drijfzand
Wat vond de jury van de Zilveren griffels 2023 van Kinderen van het drijfzand?
Je bent dertien jaar en nog nooit in Nigeria geweest. Het land waar je (gescheiden) ouders vandaan komen en waar je moeder nooit over praat. En dan ineens stuurt uitgerekend je moeder je er voor de hele zomervakantie naartoe. Naar je oma, die jij nog nooit ontmoet hebt en die buiten het stedelijk gebied van Nigeria woont. Dat overkomt de jonge Simi in het spannende kinderboek Kinderen van het drijfzand van de Nigeriaans-Duitse schrijfster Efua Traoré. Traoré is een meeslepende verteller die je direct het verhaal in trekt en je niet meer laat gaan, met haar beeldende beschrijvingen, interessante personages en de onbekende wereld die ze voor zowel Simi als de lezer ontsluit. Een van de redenen waarom dit boek een winnaar van de Zilveren griffels 2023 is geworden.
Kinderen van het drijfzand is een gelaagd en magisch kinderboek over het ontdekken van je eigen roots. Traoré schetst een bijzonder portret van een Nigeriaanse familie, dat in verschillende culturele lagen, overtuigingen en leefwijzen wordt getoond. Ze maakt daarbij treffend gebruik van ritme en klank, met de juiste afwisseling tussen versnellingen en vertragingen.
De kleuren en geuren die worden beschreven, spreken tot de verbeelding, en nemen je mee in de ontdekkingstocht van Simi. Het lukt Traoré voortreffelijk om de lezer mee te laten leven met de verwondering en verbazing van Simi, die haar eigen afkomst steeds meer gaat omarmen. Heel geschikt voor deze leeftijdsfase, waarin jonge adolescenten op zoek gaan naar hun eigen identiteit. Kinderen van het drijfzand is een uniek en spannend kinderboek dat in Nederland minder bekende culturen en tradities ontsluit en dichterbij brengt.
Categorie 12 – 15 jaar
Patroon is een boek dat we al bij vele nominaties dit jaar zijn tegengekomen. Naast een van de winnaars van de zilveren griffels 2023 was het ook genomineerd voor de Woutertje Pieterse prijs en De Boon 2023. Het andere boek, De zoon van de berentemmer, kennen we als StoerLeesVoer team nog niet!
De zoon van de berentemmer
Wat vond de jury van de Zilveren griffels 2023 van De zoon van de berentemmer?
Sommige jeugdboeken zijn als de liefde. Zo ook De zoon van de berentemmer van Xavier Laurent Petit. De zoon van de berentemmer gaat in je hoofd en in je hart zitten en nestelt zich daar zachtmoedig – om
nooit meer weg te gaan. Sommige boeken betoveren je, veranderen je en doen je beseffen hoe groot en
anders de wereld kan zijn. Nooit zul je meer op dezelfde manier kijken naar mensen die in de kampementen aan de rand van onze samenleving wonen en zelfs daar worden genegeerd, weggekeken en weggejaagd.
Xavier-Laurent Petit voert je met zijn verhalende kracht ogenschijnlijk vrijwillig, maar eigenlijk vrij weerloos, mee in het nomadische leven van de Roma-jongen Ciprian en zijn familie. Ciprian, zijn vader, moeder, broer en zus laten hun reizende leven met optredens met hun beer in een Oost-Europees land achter zich. Onder valse voorwendselen worden ze naar Parijs gelokt, op zoek naar een plek om te mogen bestaan en leven. Petit schetst het leven van Ciprian en zijn familie als outcasts: vol armoede, gevaar, uitbuiting en criminaliteit. De omstandigheden zijn barbaars, ze worden omringd door hardvochtige mensen en lijden dramatische verliezen.
Petit slaagt erin om het uitzichtloze leven van het gezin te verpakken in een verhaal vol humor en lichtvoetigheid waarin liefde, respect, zorgzaamheid en compassie een belangrijke rol spelen. Hierdoor blijft er hoop voor de jonge Ciprian, die een intellectuele interesse en uitzonderlijk talent voor schaken blijkt te hebben. Petit leert ons met dit verhaal hoe medemenselijkheid zware omstandigheden kan overstijgen. Een boek om vaak te herlezen, aldus de jury van de Zilveren Griffels 2023.
Patroon
Wat vond de jury van de Zilveren griffels 2023 van Patroon?
Het is bijna onvoorstelbaar dat een volwassen schrijver zich zo goed in de gevoelens gedachtewereld van een zestienjarige kan verplaatsen. Marco Kunst toont met zijn jeugdroman Patroon aan dat het kan. Hij laat de zestienjarige Mylo reflecteren op een ongeluk dat hij zelf heeft veroorzaakt, en waarbij zijn beste vriend Mees om het leven is gekomen. Het verdriet, de wanhoop en de schuldgevoelens, maar ook de uitsluiting en het isolement waarmee Mylo te maken krijgt, zijn confronterend en grijpen bij de keel.
Zijn boezemvriend is dood en hij heeft daar een rol in gespeeld. Het is onbevattelijk en zo traumatisch
dat de vraag of en hoe dit voor Mylo te verwerken is, vanaf het begin beklemt. De stijl, het gekozen perspectief en vooral de rake puberstem van Mylo zorgen ervoor dat de lezer zich goed in hem kan verplaatsen en min of meer in zijn hoofd gaat zitten. Vooral door de talloze vragen die hij zichzelf stelt en waarmee hij maar blijft worstelen, wordt het heftige onderwerp toegankelijk en inzichtelijk. Het is een filosofische benadering die heel goed uitpakt omdat er ruimte ontstaat voor inzicht en reflectie.
Het bezoek, samen met zijn opa, aan zijn vader die in Amerika woont, geeft nog meer diepte aan Mylo’s
worsteling, doordat het een intergenerationeel trauma blootlegt. Patroon is een intelligent geschreven boek dat leest als één lange wanhopige schreeuw. Mylo blijft nog heel lang in de gedachten hangen. Dit boek laat geen lezer onberoerd.
Wat vinden wij van Patroon?
Natasja geeft aan in haar recensie dat ze het heel moeilijk weg kon leggen. Het is daarnaast echt een boek voor kinderen in het Voortgezet Onderwijs, gezien de pittige thema’s die het aanraakt. Het gelaagde boek is tegelijkertijd ook heel aansprekend voor de doelgroep, gezien de uitspraken die worden gedaan in het boek. Een terechte winnaar van de Zilveren griffels 2023.
Lees hier de recensie van Natasja.
Gouden griffel 2023
Alle winnaars van de Zilveren griffels 2023 maken kans op de Gouden griffel 2023. Op 29 september wordt deze prijs uitgereikt, voorafgaand aan de kinderboekenweek 2023.
Naast de griffels zijn er ook Zilveren penselen 2023 uitgereikt. Hier zal ik een aparte blog aan weiden. Zodra deze online staat is dit hier te bekijken.
Welk boek denk jij dat Gouden Griffel 2023 gaat krijgen?
- Lees ook: Bekende boekenprijzen in Nederland
Mijn naam is Linda en alles in mijn leven is verbonden met kinderboeken. Ik ben getrouwd met een hogeschooldocent taal en ben moeder van 3 kinderen in de basisschoolleeftijd. Ik werk als directeur op een basisschool en daar mag ik elke ochtend een half uur lezen om, samen met de kinderen, mijn team en onze schoolhond, de dag fijn te beginnen. Ik praat graag over boeken en ik neem jullie graag mee in mijn leesbelevenissen!
Laatste berichten van Linda (alles zien)
- Mijn acht oma’s – een geborduurd prentenboek - 06/04/2024
- Oneindig ver – een filosofisch poëtisch boek - 03/04/2024
- De sterrenwalvis – een boek vol droomdichtverhaaltjes - 30/03/2024
