Vertrouwen in je klas – een boek over emotionele veiligheid

Vertrouwen in je klas is een heel aantrekkelijk vormgegeven, inhoudelijk sterk boek over emotionele veiligheid in de basisschool. Het boek is gebaseerd op de principes van Transactionele Analyse en dat geeft de besproken situaties een gedegen theoretische basis. En wat zo fijn is, het boek gaat in op veel verschillende herkenbare situaties op school. Van ‘mot met je duo’ tot oudergesprekken en interactie met en tussen kinderen. Een veelzijdig boek, zonder oppervlakkig te worden.

Vertrouwen in je klas

Vertrouwen in je klas

Hoe kan ik zorgen voor een klimaat van waardering en wederzijds respect? Hoe kan ik de heftige emoties van bezorgde ouders en wrijvingen met collega’s waardig en respectvol hanteren? Dit zijn enkele vragen die gaan over de vele uitdagingen die het werken in het onderwijs met zich meebrengt. Vertrouwen in je klas biedt leerkrachten vaardigheden, kennis en handvatten om steeds weer, juist in lastige situaties, vanuit vertrouwen met jezelf en je omgeving om te gaan. En als je steeds in het goede van ieder kind blijft vertrouwen, groeit het vertrouwen in je klas.

Met behulp van Transactionele Analyse (TA) krijg je concrete handvatten om te kijken naar je eigen aandeel als leerkracht in de dynamiek van je groep. Zo kun je verantwoordelijkheid nemen voor je eigen ‘emotionele huishouding’ en ga je weer beter in je vel zitten.

Ieder hoofdstuk biedt uit het leven gegrepen verhalen, handvatten om lastige situaties te begrijpen en op te lossen met behulp van TA, en praktische handreikingen en opdrachten. Vertrouwen in je klas is voor leerkrachten, teams, schoolbegeleiders en ouders die op een diepgaande én milde manier zorg willen dragen voor vertrouwen en emotionele veiligheid in de klas en in de school.

Auteurs

Vertrouwen in je klas is geschreven door Theo van der Heijden, Daniëlle van der Heijden en Tamar Kopmels. Theo van der Heijden is therapeut, opleider en internationaal autoriteit op het gebied van TA. Hij heeft in hoofdstuk 11 ook een persoonlijke, inhoudelijke verdieping op TA gegeven. Een zeer nuttig hoofdstuk, waarbij ik vooral de structuur om de Volwassene (begrip uit TA) in te schakelen van grote meerwaarde vond op de eerste hoofdstukken.

Daniëlle van der Heijden, de dochter van Theo, is is ook TA coach en daarnaast verhalenschrijver. Zij schrijft daarbij persoonlijke begeleidingsverhalen voor gezinnen die zij begeleid. Tamar Kopmels is ook TA coach en daarnaast docent, procesbegeleider en auteur. Zij verzorgt professionalisering van leerkrachten op het gebied van identiteit, levensbeschouwing en TA.

Vertrouwen in je klas is zeer prettig leesbaar

Als je Vertrouwen in je klas in handen hebt zie je meteen dat het heel goed leesbaar is. Het lettertype, de hoofdstukindeling en vormgeving ogen heel vriendelijk en toegankelijk. De illustraties, gemaakt door Margreet de Heer, zijn modern en van toegevoegde waarde voor het verhaal. Ze verduidelijken goed de benoemde theorie.

Het is zeer sterk in dit boek dat het de basis van TA uitlegt, maar dat dit niet de overhand heeft of ‘droog’ gebracht wordt. Het hoofdstuk start altijd met een uitgebreid praktijkvoorbeeld, dat goed herkenbaar is voor alle leerkrachten en schoolleiders. Daarnaast wordt heel natuurlijk de Transactionele Analyse hieraan gekoppeld, waarbij er per hoofdstuk meer verdieping plaatsvindt. Twee hoofdstukken zijn volledig gewijd aan de basistheorie en hoofdstuk 11 geeft nog een verdieping door Theo van der Heijden. Al met al een prettige balans, waardoor het goed leesbaar blijft en niet als ‘zware literatuur’ wordt gezien.

Interne criticus

Wat is Transactionele Analyse?

De manier van kijken naar interacties tussen mensen in Vertrouwen in je klas is afkomstig uit de Transactionele Analyse (TA). In hoofdstuk 2 maak je nader kennis met de theorie die Eric Berne, de grondlegger van de Transactionele Analyse, en zijn volgelingen hebben ontwikkeld. Uit dit model spreekt een visie op het leven die positief en constructief is en die streeft naar resultaatgericht samenwerken. Berne biedt een manier om positief kritisch naar jezelf en anderen te kijken. Als je zo kijkt, wordt duidelijk hoe je eigen geschiedenis je handelen hier en nu nog stuurt. Als dat aan het licht mag komen, gaat je eigen biografie je leven minder dwingend bepalen.

Reflectie tijdens het lezen van Vertrouwen in je klas

Tijdens het lezen van Vertrouwen in je klas vindt er direct reflectie op je eigen overtuigingen, scripts, plaats. Dit gebeurt bij mij direct tijdens het lezen van de voorbeelden en de uitleg daarna vanuit de theorie. Wat het boek nog praktischer maakt is dat er tussendoor opdrachten en suggesties staan, die zo goed zijn aangepast op de onderwijspraktijk dat elke leerkracht hier wat aan heeft. Heel nuttig om zelf, of misschien wel met je hele team, te doen!

Als schoolleider van een basisschool heeft de volgende quote echt mijn ogen geopend:

Als leraar op de basisschool werk je het grootste deel van de dag in je eentje. Natuurlijk ben je de hele dag samen met de kinderen. En je hebt je collega’s, die je in de koffiekamer ziet en waar je mee afstemt. En af en toe heb je misschien een stagiair. Toch is er bij het feitelijke werk met de kinderen in je groep meestal geen andere volwassene met wie je overlegt, en die jou spiegelt of iets teruggeeft van hoe jij het doet. Op veel scholen is het geen gewoonte om bij elkaar in de klas te gaan kijken, of om elkaar structureel feedback te geven over je werk.
Veel leraren voeren in dat individuele werk dan ook steeds interne ‘gesprekken’. Ze overleggen met zichzelf, maken afwegingen, en geven als het ware zichzelf feedback. Ze oordelen op allerlei manieren voortdurend over zichzelf. Je zou kunnen zeggen: ze hebben een stem in hen die steeds innerlijk commentaar geeft op wat ze doen en hoe ze het doen. Een heel normale gewoonte, die heel veel mensen en ook kinderen hebben.

Vertrouwen in je klas, blz. 18

Vanzelfsprekend weet ik hoe de situatie in elkaar zit, dat leerkrachten voornamelijk alleen opereren. Daarnaast hebben wij op school co-teaching, waarbij 1 dag per week de leerkrachten samen lesgeven. Toch heb ik mij nooit bewust gerealiseerd dat de innerlijke criticus bij leerkrachten vol zijn werk kan doen. Dit maakt misschien wel dat er zoveel leerkrachten de lat hoog leggen, werkdruk ervaren en zelfs burn-out raken. Ik vind het dan ook de moeite waard om Vertrouwen in je klas te gaan bespreken binnen onze directeurengroep van ons bestuur. Wie weet wat we hierdoor met elkaar kunnen voorkomen in de toekomst!

Veelzijdig en verdiepend

Vertrouwen in je klas is qua titel prachtig gekozen. Het gaat over vertrouwen in jezelf, als basis van alle interactie. Dit vertrouwen neem je mee je klas in, want het prachtige en ingewikkelde van ons beroep is dat je altijd jezelf meeneemt. Ook gaat het boek over vertrouwen hebben in de groep kinderen die aan jou is toevertrouwd. Vanuit de overtuiging ‘Ik ben oke, jij bent oke’ je klas tegemoet treden en je bewust zijn van je eigen scripts als je je irriteert aan het gedrag bepaalde kinderen bijvoorbeeld. Een prachtig hoofdstuk vind ik de ‘leraar als redder’, waarbij een mooi inzicht plaatsvindt bij leerkracht Harm en zijn acties richting Rachid.

Naast de directe communicatie tussen jou en de kinderen, gaat het boek ook over communicatie met ouders. Hoofdstuk 4 laat een mooi voorbeeld zien vanuit de twee perspectieven (die van de leerkracht en die van de ouder) tijdens een oudergesprek. Dit voorbeeld heb ik gedeeld met mijn collega’s, want het is goed om je hier van bewust te zijn. Daarnaast staat er ook in andere hoofdstukken, bijvoorbeeld die over ‘honger naar aandacht’ informatie over oudercontacten.

Communicatie met je collega’s is in elk beroep, dus ook in het onderwijs, belangrijk. Misschien ken je wel die situaties waarin je ‘mot met je duo’ hebt omdat hij/zij het zo anders doet dan jij. Ook hierin neem je je eigen overtuigingen mee. Schoolleider Ben, in het voorbeeld van Vertrouwen in je klas, doet hierbij een prachtige interventie om beide collega’s weer dichter bij elkaar te brengen.

Mijn rol als schoolleider

Als schoolleider Ben om de hoek komt kijken in dit boek Vertrouwen in je klas, vind ik het als directeur erg interessant om te zien hoe hij zaken aanpakt. Een kritische noot op het boek is voor mij de verdieping die hij opzoekt in gesprekken. Soms gaat mij dit iets te ver. Ik zou zelf niet in alle gevallen in die rol stappen. Een voorbeeld daarvan is de wijze waarop Ben in gesprek gaat met de ouders van Siem. Hij gaat hierbij in op de scripts van de vader van Siem. Ook in contact met leerkrachten zou ik het niet snel zo expliciet benoemen. Denk ik… want de komende tijd ga ik dit eens bij mijzelf onderzoeken!

De meditaties die Ben gebruikt in het boek Vertrouwen in je klas passen goed bij mij. Ook dit zou ik niet snel in het hele team doen, maar voor mijzelf en als tip voor individuele collega’s vind ik het absoluut van meerwaarde. Op de website bij dit boek staan de meditaties die passen bij de verschillende hoofdstukken. Ook staan hier de video’s waarin de hoofdstukken nader worden uitgelegd. Het bekijken waard!

Specificaties Vertrouwen in je klas

Auteurs: Theo van der Heijden, Daniëlle van der Heijden, Tamar Kopmels | Illustraties: Margreet de Heer | Uitgever: SWP | Eerste druk: 2016, Tweede druk: 2021 | 196 pagina’s | 9789088506666 | Meer informatie bij je lokale boekhandel of bol.com

Welk woord of thema spreekt jou aan in een boek? Klik op een woord en ga naar boeken toe in dit thema!

avontuur boekenserie culturen dieren diversiteit emoties familie fantasie fantasy filosofie geheimen geschiedenis gevoelens gezondheid graphic novel grappig het leven humor jezelf zijn klassieker klimaat kunst liefde maatschappij magie mentale gezondheid mindful mysterie natuur oorlog opgroeien politie prentenboek roman school seizoenen spannend sprookjes sterke vrouw thriller verhalenbundel vriendschap weetjesboek wereld zoekboek

Footer 8 met bol verwijzing
Linda
Delen is enorm lief

Mijn naam is Linda en alles in mijn leven is verbonden met kinderboeken. Ik ben getrouwd met een hogeschooldocent taal en ben moeder van 3 kinderen in de basisschoolleeftijd. Ik werk als directeur op een basisschool en daar mag ik elke ochtend een half uur lezen om, samen met de kinderen, mijn team en onze schoolhond, de dag fijn te beginnen. Ik praat graag over boeken en ik neem jullie graag mee in mijn leesbelevenissen!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Bericht reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.